Tâm Lý Trị Liệu Viễn Liên

TÂM LÝ TRỊ LIỆU VIỄN LIÊN
(TELEPSYCHIATRY)
Tài Liệu Nghiên Cứu Cao Học
Nguyễn Mạnh Cường
Tốt Nghiệp Cao Học Tin Học
Master’s Degree, Information Management System
CLAREMONT GRADUATE UNIVERSITY, CLAREMONT
SCHOOL OF INFORMATION SCIENCE AND TECHNOLOGY
V ăn Hóa Vụ Phiên Dịch
Bản TiếngAnh

Tâm Lý Trị Liệu Viễn Liên (TLTLVL) là một bộ phận của Y Khoa Tri Liệu Viễn Liên (Telemedicine) - YKTLVL. Khoa học nầy sữ dụng thông tin y học trao đổi giửa hai địa bàn thông qua những phương tiện truyền thông điện tữ liên quan đến sức khỏe và giáo dục bệnh nhân hay cơ quan cung ứng dịch vụ y tế và nhằm cải thiện công tác chăm sóc bệnh nhân. Y Khoa Trị Liệu Viễn Liên bao gồm các dịch vụ tư vấn, chẩn đoán, và trị liệu. TLTLVL đã được thực hiện trên 40 năm nay và sữ dụng kỹ thuật Hội thoại viễn liên (Videoconferencing) để cung ứng dịch vụ tư vấn cho bệnh nhân mắc bệnh tâm lý.

Mục Lục
Tổng Quát
Kỹ Thuật (Technolgy)
Màn Hình (Monitor)
Máy Thu Hình (Camera)
Bộ Phận Mật Mã (CODEC)
Dải Tần (Bandwidth)
Máy Vi Tính Cá Nhân (Personal Computer)
Những Yếu Tố thành Công Then Chốt (Critical Success Factors)
Cơ Sở Hạ Tầng và Định Trường (Infrastructure and Framework)
Phúc Lợi (Benefits)
Vấn Đề (Issues)
Ứng Dụng Tương Lai (Future Applications)

Tổng Quát

Các hệ thống TLTLVL do Wittson thiết lập vào đầu thập niên 1950 tạI TâmLý Học Viện Nebraska (NPI). Trong tài liệu nhan đề “Telemedicine Advances Could Expand Psychiatry Care”, Mark Moran cho biết, “Hầu hết các bác sỹ tâm lý đều đồng ý rằng nếu điều kiện cho phép thì việc chẩn đoán và trị liệu trực diện vẫn tốt hơn hết. Tuy nhiên họ nói rằng TLTLVL là một phỏng đoán đủ chính xác để mọi người chấp nhận ngay khi phương pháp trị liệu thường thiếu những dịch vụ về tâm lý.” Mặc dù vẫn còn những vấn đề liên quan đến phương thức thực hiện, phẩm chất và một số những trở ngạI hiện có trong việc sữ dụng những hệ thống TLTLVL, kỹ thuật nầy đang càng ngày càng được chấp nhận hơn đới với các bác sỹ tâm lý, các công ty cung ứng dịch vụ y tế và những bệnh nhân ở những vùng quê cũng như quân đội.

Vậy thì Y Khoa Trị Liệu Viễn Liên (YKTLVL) và Tâm Lý Trị Liệu Viễn Liên (TLTLVL) là gì?

YKTLVL, trong đó có TLTLVL, thường ám chỉ bất kỳ dạng kỹ thuật nào có thể giúp chửa trị y khoa từ hai vị trí địa lý khác nhau - Điện thoại, Fax, lưu trử hồ sơ điện tữ (electronic record keeping), email, Internet để phổ biến tài liệu hướng dẩn cho bệnh nhân. Nhưng kỹ thuật có tiềm năng xa tầm và thích ứng cao nhất là Hội Thoại Viễn Liên (Videconferencing), giúp bác sỹ và bệnh nhân nhìn thấy nhau và đối thoại vớI nhau từ những địa bàn xa qua một máy thu hình và một màn ảnh truyền hình. Và ngày nay, TLTLVL - sữ dụng kỹ thuật để trị liệu và giáo dục tâm lý từ những vị trí địa lý xa nhau – có thể biến thành sự thật những gì trước dây được coi là ngông cuồng.

Trên đay hai từ YKTLVL và TLTLVL đả dưọc định nghĩa rõ ràng và kỹ thuật thông thường nhất dùng cho TLTLVL là Hội thoại viễn liên (Videconferencing) - HTVL. HTVL đã được sữ dụng và thử nghiệm trong một số hệ thống YKTLVL và các nhà chuyên viên nghĩ rằng “TLTLVL hứa hẹn sẽ bành trướng dịch dụ điều trị tâm lý, đặc biệt trong những vùng xưa nay vốn thiếu những dịch vụ nầy.” Và một số nghĩ rằng “đó là trào lưu của tương lai” (Rodrigo Muñoz, M.D, Chủ tịch Hiệp Hội Tâm Lý Hoa Kỳ). YKTLVL tạo điều kiện phỏng vấn bệnh nhân ở cách xa hàng dặm. Đó là một một ứng phó trước tình trạng phân phối không y sỹ đồng đều, và là cơ hội để thăm dò giới hạn hiệu năng của khoa học kỹ thuật.

Kỹ Thuật (Technology)

Các Bác sỹ Tâm lý nhờ vào kỹ thuật HTVL để phỏng vấn, cố vấn và chẩn đoán bệnh nhân. Hình 1 tượng trưng một biểu đồ của những hệ thống HTVL điển hình dùng cho YKTLVL trong một tài liệu nghiên cứu gần đây về HTVL. Biểu đồ minh họa những thành tố chính của các hệ thống YKTLVL/TLTLVL, gồm có màn hình, máy thu hình, bộ phận mật mã, máy vi tính, vi âm, và loa phóng thanh.

Màn Hình (Monitor)

Màn hình chiếu lên hình ảnh hoạt trường và những ngườI liên hệ ở đầu bên kia. Các phòng có thể chia thành nhiêu đơn vị và chiều dài mỗI đơn vị tốI thiểu là 33 feet. Một màn hình vi tính 17 inch là thích hợp nhất cho những cuộc phỏng vấn thường lệ.

Máy Thu Hình (Camera)

Máy thu hình dùng để thu những hình ảnh tạI hoạt trường và gởI hình qua đầu bên kia. Chất lượng của lăng kính rất quan trọng và những lăng kính có hoành độ rộng (wide-angle lens) rất hữu ích khi hoạt trường có từ hai ngườI trở lên.

Bộ Phận Mật Mã (CODEC)

Bộ phận nầy là đầu nảo của hệ thống HTVL, giúp chuyển những tín hiệu định hình (analog signals) mà máy thu hình nhận được sang tín hiệu định số (digital signals) và thu nén chúng lại (compress) trước khi truyền tải sang bên kia. Ở đầu bên kia, một bộ phận tương tự chuyển những tín hiệu ngược trở lại dạng định số để có thể xem được trên màn hình.

Dải Tần (Bandwidth)

Từ nầy ám chỉ số lượng dữ kiện (data) có thể truyền tải trong một thời gian cố định. Những Hệ Thống Định Số Hệ Phân Toàn Vụ (ISDN – Integrated Services Digital Networks) được sữ dụng để tránh dị dạng về hình ảnh và âm thanh (image and voice distortion).

Máy Vi Tính Cá Nhân (Personal Computer)

Với những trang thiết bị và nhu liệu điện toán, máy vi tính được dùng để cung ứng những lập trình đối tác (interactive applications) và HTVL.

Trang thiết bị dành cho YKTLVL khác biệt rất nhiều về giá cả, từ vài trăm Dollar để sữ dụng Internet cho đến trên $60,000 cho những hệ thống thượng thặng dùng cho cả phòng. Cái khó khăn khi phỏng định giá cả cho TLTLVL càng trở nên phức tạp hơn vì tính chất năng động của kỹ thuật HTVL.

Khi so sánh phương pháp phỏng vấn trực diện cỗ truyền vớI phương pháp phỏng vấn TLTLVL theo những điều kiện và chẩn đoán khác nhau, các nhà nghiên cứu theo dõi quá trình thử nghiệm những hệ thống TLTLVL cho biết, “Sự gián cách giửa bác sỹ điều trị và bệnh nhân gần như không có ảnh hưởng gì trong những lần trị bệnh.” Từ cuộc thử nghiệm áp dụng những hệ thống TLTLVL đầu tiên, các nhà nghiên cứu “nhận thấy các bệnh nhân và thân quyến của họ tiếp thu rất tốt đối với hình thức truyền thông nầy.”

Những Yếu Tố Thành Công Then Chốt (Critical Success Factors)

Căn cứ trên những tài liệu phê bình về những hệ thống TLTLVL, năm yếu tố thành công then chốt được mô tả như sau:

1. 1. Thóa đáng (Satisfactory): Những hệ thống TLTLVL phải được thực hiện với những một thiết bị đối tác thân thiện (friendly user interface) và cung ứng những dịch vụ gíup bác sỹ cảm thấy thoảI mái khi sữ dụng.
2. 2. Dễ truy cập (Accessibility): Những hệ thống TLTLVL phảI dễ truy cập trong những vùng nông thôn hay hẻo lánh vớI dảI tần hạn chế.
3. 3. Chất Lượng (Quality): Hình ảnh tốt và không bị trục trặc trong khi phỏng vấn hay tham vấn.
4. 4. An Toàn (Security): Bảo mật dữ kiện, hình ảnh và thông tin của bệnh nhân.

Những yếu tố thành công then chốt nầy sẽ giúp những người quản lý công trình tạo được một kế hoạch công trình tốt, tránh thất bại khi thực hành và triển khai hệ thống TLTLVL. Thực vậy, mọi công tác HTVL muốn thành công cần phải có khả năng làm cho bệnh nhân vui thích với những dịch vụ của mình. Phẩm chất của dự án gồm có: hình ảnh phải tốt, âm thanh rõ, và hệ thống dễ sữ dụng và điều khiển. Nếu những hệ thống HTVL được liên kết với các hệ thống y tế khác và được sữ dụng như nhữn phương tiện trị liệu thì nó cần được đảm bảo sẽ bảo mật những riêng tư của bệnh nhân. Hiệu năng cũng là một yếu tố then chốt khác của các hệ thống HTVL vì hầu hết những Trưởng Phòng Điều Hành (CEO) và Tổng Quản Đốc đều muốn hệ thống phảI hoạt động liên tục trong thời gian hội thoại.

Cơ Sở Hạ Tầng và Định Trường (Infrastructure and Framework)

Đa số các hệ thống TLTLVL đều có một cơ cấu truyền thông hạ tầng hổ trợ kỹ thuật truyền tin nội bộ giửa các máy vi tính (TCP/IP) và trên mạng. Các bác sỹ tâm lý sẻ phỏng vấn bệnh nhân bằng phương pháp trực diện cỗ truyền hay sữ dụng kỹ thuật trên mạng theo ngôn ngữ lập trình .NET, Định trường 3.5 (Framework 3.5), hay Java theo lối hỏi/đáp. Họ có thể thực hiện những báo cáo thẩm định và đề nghị phương án điều trị căn cứ trên những báso cáo nầy. Với đà phát triển mạnh và nhanh của kỹ thuật HTVL, các bác sỹ tâm lý có thể đủ khả năng để tiến hành phỏng vấn bệnh nhân và theo dõi việc điều trị bằng điện thoại di động hay những hệ thống truyền hình có độ rõ cao (HD systems).

Các tiêu chuẩn sữ dụng những hệ thống HTVL được định nghĩa bỡi Ủy Hội Viễn Thông Quốc Tế (ITU) tại Thụy Sỹ. Dưới đây là một số những tiêu chuẩn được các nhà sản xuất và cung ứng dịch vụ sữ dụng:

• • H.320 là tiêu chuẩn dành cho các hệ thống hội thoại viễn liên có dải tần hẹp (narrow bandwidth) sữ dụng mạch điện xoay chiều như N-ISDN, SW56, các hệ thống đặc dụng (dedicated networks)
• • H.321 là tiêu chuẩn dành cho các hệ thống hội thoại có dải tần hẹp sữ dụng kỹ thuật ATM (Asynchronous Transfer Mode – Phương thức truyền tải bất đồng hành) và B-ISDN (Broadband Integrated Services Digital Networks – Phương thức truyền tải đồng hành và bất đồng hành đa năng)
• • H.323 là tiêu chuẩn dành cho những hệ thống hội thoại có dải tần hẹp sữ dụng kỹ thuật không đảm bào chất lượng (LAN – Local Area Network, Internet, v.v.)
• • H.324 là tiêu chuẩn dành cho những hệ thống hội thoại có dải tần rất hẹp sữ dụng hệ thống điện thoại thường
• • H.310 là tiêu chuẩn dành cho những hệ thống hội thoại có dải tần rộng và sữ dụng kỹ thuật ATM (Asynchronous Transfer Mode – Phương thức truyền tải bất đồng hành) và B-ISDN (Broadband Integrated Services Digital Networks – Phương thức truyền tải đồng hành và bất đồng hành đa năng)

Phúc Lợi (Benefits)

Khi sữ dụng những hệ thống TLTLVL, bệnh nhân có thể tiết kiệm được thì giờ và tiền bạc vì có thể khám bệnh mà không cần phải đi đến phòng mạch bác sỹ. Sau đây là những thí dụ điển hình về việc sữ dụng những hệ thống TLTLVL tại ba trại giam ở Pennsylvania:

“Việc sữ dụng YKTLVL tại ba trại giam ở Pennsylvania giúp giảm thiểu số lượng vận chuyển bệnh nhân bằng máy bay tới Trung Tâm Y Tế Liên Bang ở Springfield. Số lượng bác sỹ TLTLVL tại FMC-Lexington cùng với nghiệp vụ chuyên môn của họ được xem như đã giúp điều trị và theo dõi những bệnh nhân tâm thần hiệu quả hơn. Đối với những bệnh nhân được ổn định và được theo dõi như thế, những khủng hoảng đã tránh được. Khi tâm lý những tù nhân trở nên xáo trộn họ tìm đến ngay các bác sỹ TLTLVL để những người nầy có thể tìm cách nói để xoa dịu họ xuống, nhờ đó chuyển hướng được một cơn khủng hoảng cấp tính và không phải chuyển bệnh nhân đến trại tâm thần tại Trung Tâm Y Tế Liên Bang ở Springfield.”

Ngoài vấn đề tiết kiệm tiền bạc và thì giờ, những hệ thống TLTLVL có thể dùng để huấn luyện y tá và viên chức cải huấn biết cách đối phó với hành vi quá khích của các tù nhân bị bệnh tâm thần trong khi giám sát những hoạt động hằng ngày của họ hầu ngăn ngừa bạo động.

Vấn Đề (Issues)

Vẫn có những vấn đề kỹ thuật trong việc sữ dụng những hệ thống TLTLVL. Trước nhất, một số bác sỹ vẫn không muốn ssũ dụng chúng vì họ chưa cảm thấy tụ tin khi ssữ dụng kỹ thuật nầy và một số hệ thống và lập trình hãy còn chưa hoàn toàn dễ sữ dụng, khó khai triển và thực hành. Thứ hai, nếu sữ dụng một hệ thống với dải tần hẹp thì có thể sẽ bị châm trể trong khi phỏng vấn hay tham vấn. Một số hệ thống sữ dụng truyền hình với độ rõ cao (HDTV) sẽ cung ứng hình ảnh chất lượng cao và âm thanh rõ và không bị chậm trể hay trục trặc nếu hoạt động trong hệ nội bộ (LAN/WAN). Tuy nhiên, tốn phí hãy còn rất cao ($20,000 - $60,000 mỗi hệ thống). Kỹ thuật nầy còn đòi hỏi tốn phí để huấn luyện nhân viên vi tính để yểm trợ, bảo trì, và liên kết hệ thống TLTLVL với cơ cấu tin học hạ tầng (iT infrastructure).

Mặc dù những hệ thống TLTLVL còn một số vấn đề kỹ thuật, việc sữ dụng chúng sẽ tiếp tục phát triển trong 10 năm tới. Với giá xang dầu tăng cao, bệnh nhân sẽ thích sữ dụng các hệ thống TLTLVL hơn là đi đến các phòng mạch bác sỹ. Kỹ thuật cũng cho phép bệnh nhân chọn ngày giờ hẹn với bác sỹ tâm lý và họ cũng có thể xem được kết quả thử máu hay các kết quả thử nghiệm khác qua những lập trình vi tính trên mạng. Các bác sỹ nói chung và bác sỹ tâm lý nói riêng có thể sữ dụng những hệ thống nầy để cung ứng dịch vụ tốt hơn cho bệnh nhân của mình và huấn luyện những đồng nghiệp trong cùng ngành. Với công tác chỉ đạo hiệu quả trong qủan trị y tế, bệnh viện, những định chế nghiên cứu, những nhà lập pháp, cơ quan liên bang và tiểu ban, các hệ thống TLTLVL sẽ gia tăng trong các bệnh viện, quận hạt, tiểu bang, quốc gia và ngay cả tại tư gia của chúng ta. Chiều hướng đó sẽ gia tăng truy cập cho các bệnh nhân, thành viên, chuyên gia, bác sỹ nói chung và bác sỹ tâm lý nói riêng.

Ứng Dụng Tương Lai (Future Applications)

Theo một tài liệu của Hiệp Hội Viễn Thông Quốc Tế (Comité Consultatif international Télégraphique et Téléphonique), tiêu chuẩn kỹ thuật H323 được mô tả là một trong những thành tố trọng yếu trong công trình triển khai dịch vụ âm thanh hậu cảnh trên mạng (voice-over iP services). “Tiêu chuẩn H323 được coi là trọng yếu trong việc hổ trợ triển khai dịch vụ âm thanh hậu cảnh trên mạng, và nhận được sữ yểm trợ rộng rãi của các công ty sản xuất thiết bị nhờ vào khả năng đa hệ (interoperability) của nó. Người ta ước tính những hệ thống sữ dụng tiêu chuẩn H323 truyền tải được hàng tỷ phút âm thanh mỗi tháng. H323 cũng được sữ sụng trong các hệ thống HTVL.”

Bên cạnh là cấu trúc của một hệ thống HTVL điển hình dùng cho các hệ thống TLTLVL sữ dụng H323 với nhiều điểm kiểm định (Multiple Control Points).



Hệ thống HTVL hổ trợ điện thoại di động, máy vi tính cá nhân, máy truyền hình độ rõ cao, và những lập trình trên mạng. Bệnh nhân, công ty cung ứng dịch vụ y tế, nhân viên cải huấn có thể vào hệ thống bằng điện thoại di động, hay máy vi tính cá nhân co gắn Webcam (máy thu hình trên máy vi tính) có dịch vụ Internet hay máy truyền hình sữ dụng hệ thống ISDN để tham vấn với bác sỹ tâm lý mà không cần phải mang bệnh nhân tới phòng mạch. Hệ thống sẽ giúp tiết kiệm thì giờ và tiền bạc cho gia đình và cơ quan chính phủ. Bệnh nhân vẫn có thể hưởng được những dịch vụ thích hợp vớI thờI gian chờ đợI ngắn hơn. Ngoài ra, bệnh nhân vẫn có thể hưởng được sự hổ trợ và tham vấn từ bác sỹ ngay cả khi sinh sống trong những miền quê hay nơi hèo lánh hoặc đang đi du lịch bằng cách gởi thông điệp bằng chử trên điện thoại di động.